Afgelopen weekend mocht ik, Dennis, als coach, opnieuw een workshop geven tijdens een inspirerend evenement. En terwijl ik daar op de frisse maandagochtend, manoeuvrerend tussen de vroege toeristen die allemaal de pont proberen te betreden, over aan het nadenken was, kwam er bij mij een gedachte naar boven: “Hoe zou het zijn om eens een dag niet ‘iemand proberen te zijn’”?
Ik kan mij voorstellen dat deze vraag een beetje uitleg vergt. Iemand proberen te zijn. Ik ben toch iemand? Juist! We zijn allemaal tenslotte iemand. Maar wie ben je nu eigenlijk? Eén van de ultieme levensvragen: Who am I?!
Wie ben ik? …leg dat even uit.
Nu zul je in het dagelijks leven niet zo snel een directe vraag als “Wie ben jij?” krijgen. Daar zou ik toch een beetje nerveus van worden. Het zal meer in de trant van “Wat doe je in het dagelijks leven” of “Vertel eens iets over jezelf” zijn. Het antwoord lijkt eenvoudig en bevat meestal de naam die je gegeven is en of je een man/vrouw/genderneutraal bent met één van de volgende aanvullingen:
- De groep of gemeenschap waar je onderdeel van bent: bijvoorbeeld het land waar je woont, het land waar je geboren bent, de stad of wijk waar je woont, de club waar je fan van bent, je geloof/religie, etc…
- De rol die je vervult in het dagelijks leven: werknemer, vader/moeder, zoon/dochter, partner/vriend(in), collega of zelfs vijand of good/bad cop.
- De baan of beroep dat je uitoefent: Advocaat, dokter, coach, leraar(es), manager, electriciën, etc…
Dit zijn we over het algemeen gewend.
Oefening: Tijdens de workshop gaf ik de aanwezigen de opdracht om in 5 minuten zoveel mogelijk woorden op te schrijven die met hun identiteit en de drie bovenstaande onderdelen geassocieerd zijn. Om daarna onderstaande vragen te stellen.
De externe laag van proberen te zijn
Maar omschrijft dit echt wie je bent? Wie definieert jou eigenlijk — ben jij dat of zijn het degene om mij heen? Is dit ook de manier waarop jij jezelf zou willen definiëren?
Het punt is dat deze manier van jezelf omschrijven grotendeels extern gericht of bepaald is. Ik noem het even de ‘externa laag’ van onszelf. En door deze externe laag leren we onszelf een aantal zaken aan: we nemen (een deel van) het (groeps)gedrag over en we vormen verwachtingen.
Op zich is daar niets mis mee. Gedrag leren we meestal spelenderwijs aan en verwachtingen hebben ook met hoop te maken. Maar zodra we vanuit het gedrag en verwachtingen iemand ‘proberen te zijn’ omdat we vinden dat dat zo hoort, kan dat voor een spanningsveld zorgen. Je vindt dat je als <beroep/rol>, <iets> moet zijn. Hieronder een aantal voorbeelden:
- De ideale werknemer
- De alleswetende manager
- De enthousiaste teamleider
- De altijd efficiënte onderzoeker
- De razend-snelle programmeur
- De altijd creatieve webdesigner
- De altijd drukke ondernemer
- De gelukkige partner
- De multitaskende receptioniste
- De voetballiefhebbende Nederlander
- De ideale zoon/dochter
- De allergrootste fan
- De brave burger
- De echte vent
- De mooiste vrouw
- De probleemoplossende coach
Vacatureteksten spelen daar ook zo mooi op in. Zo kwam ik deze laatste tegen: “’Ben jij een harde werker, flexibel inzetbaar, oplossingsgericht en denk jij leiding te kunnen geven aan ons team van talenten?’ Best veel verwachtingen in één functie.
Zodra het even niet lekker gaat in die externe laag
Nogmaals, het is niet verkeerd om je vanuit die externe laag te omschrijven. “Ik ben <beroep>, woon in <woonplaats>, ben lid van <club>, heb een gelukkige <soort relatie>, heb <aantal kinderen> die <baan of studie> hebben..” klinkt best lekker op een feestje. En soms dikken we dat ook nog lekker aan. Maar zodra het even niet lekker gaat vinden we het toch moeilijk. Bijvoorbeeld op momenten dat we onze baan verliezen of ontslagen worden, een ernstige situatie in onze gezondheid of relatie ervaren, of een andere disruptie in die externe laag. Wie ben je dan en wat doen we om (weer) iemand te zijn? Ik heb het zelf ook mogen ervaren.
Je bent meer dan je CV! Maar wat dan?
Die externe laag kun je het beste vergelijken met je Curriculum Vitae. Daar vind je namelijk al deze onderdelen terug. En toch horen we vaak dat ‘je meer bent dan je CV’. Maar wie ben je dan zonder deze externe laag?
Tijdens coaching besteden we daar ruim aandacht aan. Dat doen we op een praktische, frisse manier. Tijdens mijn laatste workshop deden we een korte oefening die daar mooi op aansluit en die de deelnemers op gang brachten. Het ging hierbij om een groep mensen die elkaar net 2 uurtjes kende. Ze hadden elkaars interactie met anderen (onbewust) kunnen observeren. Hoe ze bijvoorbeeld praten, bewegen, de bijbehorende gezichtsuitdrukkingen, hun intonatie en kregen daar een gevoel bij. Er werd bij aanvang van de dag geen nadruk op gelegd, dus de deelnemers wisten niet dat ze daar op moesten letten. Gewoon natuurlijk dus, net zoals in het dagelijks leven.
Sticky Notes
Nadat we kort over het begrip ‘identiteit’ en een tweetal inspirerende coaching modellen die dat verduidelijken hadden gesproken, werden ze gevraagd om op een sticky note twee tot drie steekwoorden op te schrijven over hoe de andere persoon op hen overkomt. Dus alle deelnemers deden dat voor elkaar. En dan met name positieve en/of constructieve termen. Daar kregen ze 10 minuten voor.
We hebben vanuit de Mindbrouwerij deze oefening wel vaker gedaan. Het eerste wat ons opvalt na de 10 minuten van druk schrijven en deelnemers die zich door de ruimte bewegen om elkaar briefjes te overhandigen is de positieve vibe en de blije gezichten. Mensen vinden het namelijk super mooi om dit aan anderen te kunnen geven. Maar het grootste kado, in de bewoording van de deelnemers, is het mogen ontvangen van deze feedback. Het is namelijk iets wat we in het dagelijks leven bijna nooit oprecht krijgen. Tevens zijn de meesten verrast dat ze dit uitstralen.
Je kunt deze oefening ook zelf doen. Vraag eens aan de mensen in je directe omgeving of zij in 2 tot 3 woorden zouden kunnen omschrijven hoe jij op hen overkomt. We laten namelijk veel kanten van onszelf onbewust aan anderen zien. Dit gebeurd vaak op momenten dat we vol passie over iets praten of mee bezig zijn, zodra we geïnspireerd raken en juist NIET proberen iemand te zijn. Het zijn de kanten die we vaak voor onszelf als vanzelfsprekend beschouwen en die juist door anderen als bijzonder en mooi worden ervaren. De kant die ze in jou waarderen en respecteren. De kanten die je uniek maakt.
Ana V. Martins van het superleuke (Engelstalige) blog Amsterdive deelde op haar Instagram de briefjes die zij heeft ontvangen en schreef er over.
Dus, mijn tip, probeer deze oefening eens voor jezelf. Vraag het aan een vriend, collega, partner, broer/zus, ouders, leidinggevende – bij de mensen waar het goed voelt. En geef deze feedback de aandacht die het verdient, en maak er gebruik van op die ene dag waarop je eens NIET probeert iemand te zijn. Maar gewoon ‘zijn’. Ik weet zeker dat je jezelf beter leert kennen.
Hoe omschrijf jij jezelf op zo’n dag? Deel het in de comments!
Dennis