We twijfelen allemaal wel eens

En dat is ok. Het is goed om over dingen na te denken. En dat de ene persoon iets meer tijd nodig heeft dan de ander, daar is helemaal niets mis mee. Bij twijfel zijn we iets aan het overwegen en stel je jezelf vragen zoals: Is dit wel juist? klopt dit wel? Is dit de beste manier? Kan dit wellicht anders? Et cetera. Vaak ligt er een onderliggend doel aan ten grondslag. Of iets dat voor jou heel belangrijk is. Je wilt bijvoorbeeld een leuke baan/partner/vakantie of je bent een project aan het afronden waarvan de deadline nadert. Twijfel is dus ook een raadgever of, zoals een cliënt laatst mooi verwoordde, een kompas.

Doorschieten

Ik (Dennis) twijfel ook regelmatig. Dit kan betrekking hebben om mijn werk, relaties, mijn kleding, aankopen, wat gaan we eten, …echt over van alles. Ik wil tenslotte de juiste keuzes maken. In moeilijke of onzekere tijden in mijn leven, heb ik echter veel meer moeite met het maken van keuzes. Ik kan dan ontzettend twijfelen aan mezelf, mijn mening en ga dan eindeloos nadenken. Dit is wat de meeste mensen doen als ze twijfelen. Ze piekeren, malen, twijfelen en aarzelen: “Wat is de beste keuze?”

Ik kom dan vaak tot een keuze of beslissing waar ik alsnog niet zeker over durf te zijn. Ik vind het op dat moment ook nog eens fout van mezelf dat ik zoveel moeite heb om te beslissen. Dus maak het daarmee nog eens extra lastig voor mezelf.

Onzekerheid

Zodra je doorschiet in twijfelen en dit invloed heeft op je zelfbeeld dan spreken we over onzekerheid. En onzekerheid speelt iedereen wel eens parten. Of het nu is vanwege je werk, je kennis, je uiterlijk, kwaliteiten als ouder of hoe je omgaat met anderen. Een belangrijk element bij onzekerheid is je zelfwaardering of zelfvertrouwen. Wat vind je van jezelf en je beslissingen? Ben je blij met jezelf of kijk je negatief naar jezelf? En als de gedachten die je over jezelf hebt vaker negatief dan positief zijn, dan kan je dat behoorlijk belemmeren in het dagelijkse leven. Heb je ook gemerkt dat hoe langer je nadenkt, hoe meer je gaat twijfelen? Het maakt het alleen maar verwarrender.

Voorbeelden van onzekerheid

Veel van onze onzekerheid heeft een extern tintje. Je maakt je dan vaak druk over het oordeel van je omgeving: Wat zullen ze over mij denken, men zal vast denken dat ik gek ben als ik van baan verander, ze vinden mij vast niet goed genoeg, ze zullen vast niet blij zijn, et cetera.

Maar het kan ook een stellig zelfoordeel bevatten: Ik kan dit helemaal niet, ik ben niet goed genoeg, ik doe dit steeds fout, dit overkomt mij elke keer, ik ben te oud, niet slim genoeg, te lui, et cetera.

Het interessante is dat er in deze gedachten bijna geen vraagstelling meer zit. Ze lijken meer op feiten en waarheden. Maar daar zit precies de crux; het zijn jouw waarheden! Het zijn tenslotte jouw gedachten, jouw mening. En over het algemeen zijn deze gedachten irrationeel. Ze zijn lang niet altijd waar.

Waar komt het vandaan?

Onzekerheid komt door een laag zelfvertrouwen en komt vaak vanuit onze opvoeding en/of ervaringen die we in ons leven hebben opgebouwd.

Zodra je als kind continu hebt gehoord dat je niet goed genoeg bent of het gevoel hebt dat jouw inzet er niet toe doet, dan heeft dat een grote invloed op jouw zelfbeeld.
Maar ook als je, in jouw beleving, continu iets misloopt of elke keer genegeerd wordt, dan ontstaat er een oordeel over jezelf. Elke nieuwe ervaring bevestigen je negatieve gedachten. Op een gegeven moment zie je alleen nog maar de negatieve kant en de zaken die niet goed (lijken te) gaan. Je eigen belevingswereld wordt daar sterk door beïnvloed. Je verliest het contact met jezelf en je gevoel.

Vormen van onzekerheid

Vanuit negatieve zelfbeeld in onzekerheid schieten is één van de vormen, maar het kan ook de andere kant op slaan. De zogenaamde ‘overschreeuwers’. Ze komen vaak arrogant, moraliserend en eisend over. Dat klinkt wellicht een beetje tegenstrijdig want ze komen uiterst zelfverzekerd over, maar ze gedragen zich dan op een bepaalde manier om hun onzekerheid te verbergen. Het gedrag is dan een soort zelfbeschermingsmechanisme en komt regelmatig voor.
Voorbeelden van overschreeuwers

• Scheppen op: zien zichzelf niet als onzeker
• Zijn dominant: inhoudelijk soms best goed maar stemmen niet af op anderen
• Praten heel veel: een stukje bewijsdrang
• Star, houden stug vast aan eigen opvattingen
• Reageren fel en defensief bij vragen en kritiek

Voorbeelden van mensen die in hun onzekerheid schieten

• Durven niet door te vragen: ze willen niet incompetent overkomen
• Doen heel veel zelf: om geen hulp te hoeven vragen
• Gaan discussies uit de weg en sluiten snel compromissen
• Houden zichzelf op de achtergrond: om geen vervelende vragen op te roepen
• Profileren zich minder sterk: angst voor kritiek

Wat kun je aan onzekerheid doen?

Ten eerste: we twijfelen allemaal wel eens en onzekerheid komt bij iedereen voor. Vaak geeft het al een beetje verlichting om dat te beseffen. Als je namelijk denkt dat andere mensen niet onzeker zijn, draagt dat alleen maar bij aan je eigen onzekerheid. We zijn dus allemaal wel eens onzeker! En dat is prima. Zoals hierboven aangegeven, vaak zijn mensen die heel zelfverzekerd overkomen ook behoorlijk onzeker. Je bent dus normaal.

Er zijn verschillende manieren om met onzekerheid om te leren gaan en je gevoelens te overwinnen. Hieronder delen we een aantal tips waar je direct mee aan de slag kunt.

Stop met gedachten lezen
Je druk maken over wat anderen van je denken en vinden, voedt je onzekerheid. En gedachten van anderen lezen is echt niet mogelijk. Focus je liever op de positieve dingen in het leven. Onderzoek en doe de dingen op jouw manier. Wat voor de één werkt hoeft niet voor jou te werken. Iedereen heeft zijn/haar eigen manier. We zijn tenslotte allemaal verschillend. Doe wat je prettig vindt en een goed gevoel geeft. Dat maakt je minder onzeker.

Leg de lat niet te hoog
Je onzeker voelen kan komen omdat je te hoge eisen aan jezelf stelt en/of te hoge verwachtingen hebt. Kijk daar eens kritisch naar. Wees wat milder en reëler, relativeer en nuanceer en formuleer doelen die haalbaar zijn. Slaag je daarin? Wees dan trots en beloon jezelf. Dat is goed voor je ego. Check ook eens hoe je over jezelf denkt. Moet je altijd? Kun je niets. Lukt het je nooit? Probeer die negatieve gedachten om te buigen en te weerleggen. Er zijn genoeg voorbeelden of situaties in je leven waar het wel lukt. Denk positiever dat helpt je zelfverzekerder te voelen.

Focus op je talenten en kwaliteiten
Er zijn genoeg dingen waar je wel goed in bent. Je talenten en kwaliteiten zet je natuurlijk graag in want dat geeft een goed gevoel. Kun je je ei momenteel niet in je huidige werk kwijt? Zorg er dan voor dat je je talenten inzet in een hobby, vrijwilligerswerk of iets anders. Onderzoek of je huidige werk dan nog wel voldoende bij je past. Weet je niet wat je talenten of kwaliteiten zijn, vraag het eens aan je directe omgeving. ‘Waar vind jij nou dat ik goed in ben of dat ik goed doe?’, ‘Kun je mij een voorbeeld geven waarin ik dat doe?’. Het helpt ontzettend.

Boost je kennis
Is er iets waar je graag beter in wilt worden of omdat je het gewoon super interessant vindt, verdiep je er dan in! Dat hoeft trouwens niet meteen een 4-jarige opleiding te zijn. Praat er met anderen over. Lees erover. Doe een cursus, bijvoorbeeld online via Coursera of Udemy. Neem een coach. Begrijp hoe het brein werkt. Bezoek een Meetup evenement bij jou in de buurt. Lees bij gevoel van onzekerheid inspirerende biografieën. Volg podcasts. Probeer nieuwe dingen uit. Zorg dat je meer leert, waardoor je kennis en vaardigheden verbeteren. Doen! Je zelfvertrouwen vaart er wel bij.

Zorg goed voor jezelf
Eet gezond. Kleed jezelf goed, als je vindt dat je er goed uit ziet verandert dat de manier waarop je met anderen omgaat. Geef jezelf regelmatig complimenten en complimenteer anderen (het werkt!). Doe aan lichaamsbeweging, want door het sporten stijgen je feelgood hormonen (serotonine en dopamine), waardoor je je blijer voelt en bovendien een flinke dosis extra zelfvertrouwen krijgt. Daardoor voel je je zekerder, heb je meer energie en voel je je aantrekkelijker. Doe regelmatig iets speciaals voor jezelf. Ga eens wat vaker naar de bioscoop, sauna, massage, boswandeling, koffie met vrienden, museum, et cetera.

Laat los
Ben je boos op jezelf, omdat je een blunder hebt begaan op je werk, tijdens het shoppen of tijdens een gesprek met je buren? Dat kan aan je blijven knagen en je onzeker maken. Laat het los. Schrijf het desnoods van je af op een stuk papier. Maak er een prop van en gooi die in de prullenbak of verbrand hem op een veilige manier. Over, klaar, moving on. Echt! Dat soort dingen gebeuren gewoon. Maar wees vooral vriendelijk naar jezelf. Benader jezelf en anderen met compassie. Begrijp je eigen onzekerheid en die van anderen.

En als laatste tip, doe regelmatig de powerpose! (link)

Welke tip ga jij de komende week inzetten?

Doe ze niet allemaal tegelijkertijd maar kies er bijvoorbeeld één per week waar je je op gaat focussen. Doorbreek die oude patronen die leiden tot je onzekerheid. Meet jezelf nieuwe patronen aan die wél voor je werken en je een gezonde dosis zelfvertrouwen gaan geven. Succes!

Hoe ga jij om met je onzekerheid? Je reactie lees ik graag.

Dennis Beentjes | De Mindbrouwerij

Lees meer: Waar kom jij ‘s ochtends je bed voor uit?