Deel 3- Onze eigen belemmerende gedachten en overtuigingen zorgen ervoor dat wij onze dromen en diepste wensen nooit zullen verwezenlijken. Ze houden ons middelmatig en weerhouden ons van onze volle potentie. Yep, inderdaad, dat is een pittig statement. Maar er zit een kern van waarheid in.
In mijn (Dennis) twee voorgaande blog artikelen namen we al een kijkje in de RET methode.
Een methode ontwikkelt door psychoanalyticus Albert Ellis die op verschillende manieren kan worden ingezet. Ellis zocht destijds naar een manier om mensen op een eenvoudige wijze te laten inzien dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor hun belemmeringen. En dat kan soms best confronterend zijn. Maar als je het zelf veroorzaakt, dan kun je er ook zelf iets aan doen. Precies datgene wat de RET zo ontzettend interessant en effectief maakt.
Het snelle ABC’tje van Ellis
In het eerste blog artikel van deze reeks bekeken we het ABC’tje van de RET, waar we onze reactie, in de vorm van emoties en gedrag, op een bepaalde gebeurtenis onderzochten.
A staat voor Aanleiding (gebeurtenis) of ‘Activating event’
B staat voor Bril (gedachten) of ‘Beliefs’
C staat voor Consequentie (emotie en gedrag) of ‘Consequence’
Wat we daarin beschreven is dat de gebeurtenis (A) niet de oorzaak van onze emoties of gedrag is (C), maar dat het onze gedachten (B) zijn die dat veroorzaken.
Ik vind ‘Bril’ een toepasselijke term hiervoor: het is de ‘bril’ waardoor wij de gebeurtenis of situatie bekijken die bepalend is voor onze emoties en gedrag.
De stress bril
Zodra je opmerkt dat een bepaalde gebeurtenis of situatie jou in de stress doet schieten, is het raadzaam om je eigen gedachten eens onder de loep te nemen. Wat denk je in dat soort situaties? Het zijn vaak de irrationele gedachten (zie het tweede blog artikel) die een negatieve emotie teweeg brengen, gevolgd door gedrag dat als destructief gezien kan worden.
Stress is een negatieve emotie. Maar negatieve emoties zijn niet altijd verkeerd of destructief. Negatieve emoties als verdriet zijn onprettig, maar ze proberen ons tegelijkertijd iets te vertellen of we kunnen er iets van leren. Ellis noemt dit een ‘gezonde’ negatieve emoties. Emoties als woede of angst zijn daarentegen ‘ongezonde’ negatieve emoties omdat het gedrag dat daarop volgt over het algemeen niet-helpend is of zelfs destructief kan zijn.
Ongezonde negatieve emoties
Hieronder vind je een overzicht met enkele voorbeelden van gezonde en ongezonde negatieve emoties. Probeer voor jezelf eens af te vragen wat je van de gezonde emoties kunt leren en welk gedrag de ongezonde emoties tot gevolg hebben.
Het is vaak niet eenvoudig om onze emoties te benoemen. Vaak zeggen we dat we ‘gestrest’ zijn als we (ongezonde) negatieve emoties ervaren, maar stress is meer een gevoel.
De onderliggende emotie zijn vaak terug te vinden in de rechter tabel van het bovenstaande overzicht. Het is goed om de onderliggende emotie te ervaren en te benoemen. Dat maakt het namelijk een stuk eenvoudiger om de gedachten en/of overtuigingen die daar de bron van zijn te onderzoeken en te benoemen.
Helpende gedachten en overtuigingen
Albert Ellis en zijn ABC van de RET zorgt er voor dat we in één oogopslag een beeld hebben wat onze emoties en gedrag veroorzaakt. Tevens zorgt het er voor dat we de oorzaak kunnen herleiden. Maar Ellis wilde ook een methode ontwikkelen waarbij hij zijn cliënten handvatten kon geven om zelf op een praktische manier hun eigen obstakels, in de vorm van belemmerende gedachten, bloot te leggen en deze om te buigen naar constructieve en helpende gedachten.
Dat werd het ABCDE-tje van de RET. Je ziet dat Ellis het vooral eenvoudig probeert te houden. Hieronder omschrijven we de 5 verschillende onderdelen van het
RET-stappenplan:
Let op: de volgorde is ietsje anders. We kennen het alfabet, maar onze ervaring leert dat de volgorde A-C-B-D-E een stuk effectiever is.
Stap 1:
Beschrijf A, de gebeurtenis of situatie die aanleiding is voor een emotionele reactie. Wat is de situatie? Waarover maak je je druk? (Houd het bij de feiten. Beschrijf het alsof een camera het registreert.)
Stap 2:
Beschrijf C. Welke gevoelens heb je bij een gebeurtenis, wat is de onderliggende emotie en hoe gedraag je je?
Stap 3:
Beschrijf B. Wat gaat er in je hoofd om? Wat denk je allemaal? (Probeer zo snel mogelijk te schrijven en schrijf ze allemaal op, hoe absurd ze ook klinken. En wees niet verbaasd als er ineens heel veel negatieve gedachten op papier staan.)
Welke van deze gedachten/overtuigingen kun je als irrationeel (of niet helpend) beschouwen? Een idee, gedachte of overtuiging is irrationaal als:
- Het de werkelijkheid vervormt
- Het onlogisch is
- Het voorkomt dat je je doelen bereikt
- Het leidt tot ongezonde emoties
- Het leidt tot destructief gedrag
Kortom, ze helpen jou niet.
Stap 4:
D, daag de irrationele gedachten uit waarmee je een ongewenste emotie en gedrag veroorzaakt en stel ze ter discussie. Je kunt daarbij de volgende vragen stellen:
- Is het waar? Wat zijn de feiten? Waar zijn de bewijzen? Wie zegt dat?
- Is het logisch? Hoe groot is de kans dat het gebeurt?
- Helpt deze gedachte mij? Als ik zo denk, helpt het mij om problemen op te lossen?
Stap 5:
E, vervang de irrationele gedachten die onder B zijn gevonden door Effectieve rationele gedachten. De antwoorden op de vragen bij stap 4 leveren de basis ingrediënten op voor de formulering van deze effectieve rationele gedachten.
De F van Feeling!
Zodra je de helpende, meer effectieve rationele gedachten hebt geformuleerd, lees ze dan eens hardop aan jezelf voor. Dit is een belangrijke stap. En let dan vooral op je gevoel. Hoe voelt het om er zo tegenaan te kijken? Hoe omschrijf je dat gevoel en de onderliggende emotie? Indien het meer adem geeft, een lichter gevoel geeft, je minder negativiteit ervaart, dan kun je concluderen dat je je gedachten hebt omgebogen naar helpende, effectieve en constructieve gedachten. En daar kun je iets mee! Door dit te gaan oefenen, (maak voor jezelf een ‘oefen plannetje’ en doe het regelmatig) zul je merken dat je gedrag ook een positieve draai krijgt. Je ervaart weer grip op de situatie en met name op jezelf. En dat is precies wat Ellis met zijn RET probeert te bereiken. Daar maken wij bij de Mindbrouwerij dankbaar gebruik van tijdens onze coaching 🙂
De echte wereld:
Ellis heeft ooit gezegd: “Rational beliefs bring us closer to getting good results in the real world”
En dat is precies wat de Ret ons oplevert. Goede resultaten in de echte wereld. En niet in een fictieve wereld die we zelf bedenken.
Lukt het jou? Is er iets onduidelijk of kom je er niet helemaal uit met jouw ABC’tje? Laat je reactie hieronder achter en wij reageren er op.
Lees de eerdere blogberichten over het RET model:
Deel 1: Onderzoek je belemmerende gedachten
Deel 2: Wat moet jij allemaal
Dennis Beentjes | De Mindbrouwerij
Ps. wil je als eerste onze blogberichten ontvangen? Meld je dan hier aan
aanmelden 2-wekelijkse mailing
Interessant! Als je dit toepast merk je ook dat je je meer zorgen om iets wat er (nog) niet is…
Inderdaad! Vaak wordt gezegd dat 80% van je zorgen niet uitkomen. Reden tot nadenken of het het allemaal waard is.